به گزارش سلامت نیوز به نقل از شرق، مراکز مختلف نگهداری از کودکان که زیرمجموعه بهزیستی‌اند، این روزها برای اسکان امن و خدمات به مددجوهای خود با مشکلات متعدد روبه‌رو شده‌اند. مددجوان گروه‌های آسیب‌پذیری‌اند که در گیرودار جنگ، به هر دلیل، در این مراکز مانده‌اند؛ از بیماران دارای معلولیت و درگیر اعتیاد، تا کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست مراکز شبه‌خانواده که به دلیل حملات اخیر به مراقبت بیشتری نیاز دارند. مسئولان این مراکز از نگرانی خود می‌گویند که از نظر تأمین اقلام غذایی و درمانی و حتی هزینه آب، برق و پرداخت حقوق پرسنل با نگرانی‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مسئولان آسایشگاه‌هایی که افراد دارای معلولیت را نگهداری می‌کنند، از نداشتن توان حرکتی بیماران خود می‌گویند که هنگام بحران، حرکت بیماران با واکر، ویلچر، تخت و تجهیزات پزشکی کار دشواری خواهد بود.
یکی از مراکز شبه‌خانواده که از کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست نگهداری می‌کند، می‌گوید کودکان را به ساختمانی امن در اطراف تهران منتقل کرده‌اند.
براساس بررسی‌ها، بیشتر مراکز شبه‌خانواده در همین وضعیت معلق قرار دارند. افراد درگیر اعتیاد هم که در کمپ‌های اجباری و اختیاری تحت مراقبت هستند، گاه با ترخیص زودتر از موعد روبه‌رو شده‌اند که روی درمان این افراد تأثیر می‌گذارد. با این حال بیشتر مددکاران این مجموعه‌های مردم‌نهاد، شبانه‌روزی در کنار مددجوها هستند.
چالش اسکان موقت کودکان
آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، بسیاری از مراکز شبه‌خانواده، کودکان تحت پوشش خود را به مکان امن‌تری برده‌اند، مانند کودکان مرکز «خانه روشنا» که از همان روز اول برای امنیت بیشتر به مکانی خارج از تهران منتقل شدند.
زهرا یاوری، مدیرعامل روشنای امید ایرانیان، توضیح می‌دهد: «ما با مجوز از بهزیستی تمام افرادی را که در مرکزمان حضور دارند، به خارج از تهران و به ویلای یکی از مربیان منتقل کردیم. در این مدت مربیان و مدیر فنی مرکز کنارشان بودند و سعی کردند کنار کودکان بمانند. درحال‌حاضر مربیانی که برای مراقبت از کودکان همراه آنها هستند، خانه و زندگی‌شان را رها کرده‌اند تا از دختران ما مراقبت کنند. کودکانی که تحت پوشش ما هستند، شش تا ۱۸ سال دارند که عمدتا بدون سرپرست یا بدسرپرست‌اند. با این حال طبق دستور بهزیستی خانواده‌هایی که مجوز دارند و کودکانی که شرایط بازگشت به خانواده را دارند، باید به خانه برگردند.
از بین کودکان ما هم تنها یک نفر چنین شرایطی را داشت و با حمایت کامل ما به خانواده‌اش برگشت. برای سایر دختران هم با کمک خیّر مکان امن و آرامی در نظر گرفتیم که هر روز با برنامه تفریحی در آن مکان سرگرم هستند». در چنین شرایطی معمولا از کمک‌های مالی و داوطلبانه برای مراکز مردم‌نهاد کاسته می‌شود که یاوری هم در بین صحبت‌هایش به هزینه‌های خوراک و پوشاک و حتی حقوق پرسنل اشاره می‌کند: «وقتی حملات شروع شد، باید به‌سرعت تصمیم می‌گرفتیم که چه اقدامی انجام دهیم. به همین دلیل بیشتر دختران را با یک تا دو دست لباس از مرکز خارج کردیم. با اینکه اقلام خوراکی و مایحتاج را همراه خود بردیم ولی هزینه نگهداری از فرزندان، بالاست. از طرفی باید حقوق پرسنلی را که با ازخودگذشتگی همسر و فرزندان خود را تنها گذاشتند تا کنار این افراد باشند، هم پرداخت کنیم که همه این مسائل چالش‌هایی برای ما و تمام مراکز است. تا همین الان تمام هزینه‌ها را علی‌الحساب پرداخت کردیم و ممنون نیروهایی هستیم که در چنین شرایطی هم از وظیفه اخلاقی خود فروگذار نکردند. آنها در این روزها کاملا به صورت دلی فعال هستند».
بحران افراد دارای معلولیت
افراد دارای معلولیت آسایشگاه‌ها، معمولا با کمک ویلچر و واکر حرکت می‌کنند و بسیاری هم وابسته به تخت‌اند و پرسنل فقط با تخت باید آنها را جابه‌جا کنند. در این شرایط بسیاری از آسایشگاه‌های این افراد نگران‌اند که هنگام حمله موشکی، چطور از جان این افراد محافظت کنند، آن‌هم بیمارانی که به تجهیزات درمانی نیاز دارند. حشمت نبوی، مدیر روابط‌عمومی آسایشگاه معلولان شهید فیاض‌بخش مشهد، هم از نگرانی‌های خود به «شرق» می‌گوید: «افرادی که تحت پوشش ما هستند، عمدتا بی‌سرپرست یا فاقد سرپرست مؤثرند.
تعداد محدودی از این افراد که خانواده دارند، از نظر مالی و مناسب‌سازی منزل، امکان نگهداری این افراد را ندارند، با این حال ما هر سال طرح نظافت تابستانی و سم‌پاشی برای این 550 معلول تحت حمایت خود داریم که امسال هم در حال اجرای آن بودیم. قبل از این حملات پیگیر بودیم تا اگر خانواده‌ای امکانش را دارد، برای مدت کوتاهی عزیزش را به خانه بازگردند تا بتوانیم سم‌پاشی ساختمان را انجام دهیم. این افراد کودک و بزرگسال هستند؛ بیشتر کودکان سرپرستی ندارند، اما تعدادی از خانواده‌ها موافقت کردند گروهی از این افراد را به طور موقت به خانه ببرند».
براساس اعلام او، درحال‌حاضر حدود 480 نفر در همین آسایشگاه نگهداری می‌شوند: «ما از روز اول حملات، ستاد بحران تشکیل دادیم. تمام پنچره‌های اتاق‌ها و سالن‌های نگهداری را با چسب ضخیم محافظت کرده و درهای اضطراری را مشخص کردیم. کلاس‌های آموزشی در شرایط بحران برای مددیار و مددکارها برگزار کردیم.
با اینکه ما یک مجموعه مردمی هستیم، در زمینه برق با مشکل مواجهیم، چراکه در این شرایط به ژنراتور برق نیاز داریم. خیلی از بیماران ما بیمارستانی‌اند و به آنها دستگاه وصل است. مکان‌های امن مجموعه را شناسایی کردیم که در صورت بحران، کودکان را به صورت صحرایی به آن بخش منتقل کنیم». یکی از نگرانی‌های این مراکز، مسئله تأمین اقلام غذایی و درمانی است: «برای آذوقه و ارزاق و مخصوصا درمان و موارد بهداشتی بیماران، با مشکل مواجهیم. این روزها هم مشکل بیشتر شده است. چون به صورت مرتب باید خریدهای دارویی و بهداشتی را انجام دهیم. امیدواریم مردم ما را تنها نگذارند. مخصوصا برای تأمین دستگاه برق و تأمین اقلام دارویی». او به این نکته هم اشاره می‌کند که این مجموعه، مکان امنی مانند پناهگاه ندارد؛ چراکه ساختمان فرسوده است و ایمنی کافی ندارد: «ما شروع به ساخت ساختمان‌های جدید در طرح جامع کردیم تا مکان‌های فرسوده تخریب شود و فضای جدیدی ساخته شود. هرچند هنوز فاز اول آن هم احداث نشده است».
نگرانی این مراکز جنس متفاوت‌تری دارد. نبوی ادامه می‌دهد: «سیستم ایمنی برق ما فرسوده است و اگر یک جا آتش بگیرد، خیلی از مکان‌های دیگر را هم درگیر می‌کند. با توجه به اینکه بیماران ما معلول جسمی و حرکتی‌اند که با واکر و ویلچر حرکت می‌کنند، هنگام فرار دچار مشکل خواهند شد. هر پرستار هنگام بحران نهایت یک تا دو نفر را می‌تواند همراه خودش حرکت دهد.
بیشتر بیماران ما وابسته به تخت‌اند، یعنی باید با تخت جابه‌جا شوند. امیدواریم اتفاقی رخ ندهد، اما امکان اینکه در حملات فاجعه انسانی رخ دهد، وجود دارد. چون بیماران ما قابلیت فرارکردن ندارند و مکان‌های امن ما هم چندان بزرگ نیست. انتقال تمام بیماران و تجهیزات درمانی‌شان به مکانی دیگر معضلات خودش را دارد. مگر آنکه با کمک دولت و مردم بتوانیم سازه‌های مقاومی را اطراف ساختمان ایجاد کنیم. این افراد پایی برای فرار ندارند، اگر برق قطع شود، بسیاری طی یک ساعت، جان‌شان را از دست می‌دهند. تعداد این افراد در معرض خطر ۲۵۰ نفر است».
ترخیص زودهنگام معتادان
یکی دیگر از مراکزی که این روزها از چشم جامعه دور مانده، مددجویانی هستند که در مراکز کمپ اعتیاد به صورت داوطلبانه یا اجباری حضور دارند. در بحران‌های مختلف اجتماعی، پیش می‌آید که برخی مراکز با سیاست کاهش مددجو، بسیاری را زودتر از زمان تعیین‌شده ترخیص کنند؛ موضوعی که سپیده علیزاده، مدیر مؤسسه نور سپید هدایت که در حوزه افراد آسیب‌دیده فعالیت می‌کند،مطرح می‌کند: «به صورت رسمی و غیررسمی در چنین شرایط بحرانی، مثل زمان شیوع کرونا، مددجوها ترخیص می‌شوند.
این افراد وقتی از مراکز بیرون می‌آیند، بلاتکلیف‌اند و دوباره به محیط آسیب بازمی‌گردند. اینکه دستورالعمل بهزیستی چه چیزی را اعلام می‌کند، یک حرف است و اینکه در سطح شهر چه اتفاقی می‌افتد، حرف دیگر. تجربه‌ای که در دوران کرونا داشتیم، این بود که مددجوها، از زندان تا مراکز نگهداری، کمپ ترک اعتیاد و حتی بیمارستان‌ها ترخیص‌های زودتر از موعد داشتند. مخصوصا کسانی که خانواده‌های حمایتگر ندارند، رها می‌مانند. از طرفی با توجه به سیاست‌گذاری‌های که شهرداری در سال‌های اخیر داشته، خیلی از مراکز نگهداری شبانه‌روزی تعطیل شده‌اند و الان نهادهای مدنی در مناطق آسیب حضور ندارند تا به این افراد خدمات بدهند. هم‌اکنون جای خالی نهادهای مردمی به شکل نمایانی به چشم می‌آید. تصور کنید افرادی که به اجبار دستگیر یا به‌اصطلاح ساماندهی می‌شوند، وقتی بدون برنامه ترخیص می‌شوند، اولویت اول‌شان این است که دوباره به سمت مصرف مواد مخدر بروند. از طرفی در چنین بحران‌هایی، قیمت مواد مخدر بالا می‌رود و طبق آنچه همکاران در گشت‌زنی به من گزارش می‌دهند، خیلی از مددجوها به مصرف متادون روی آورده‌اند، چون قیمت دولتی دارد».
با این حال، عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره، می‌گوید در روزهای گذشته برخی از مددجوها را ترخیص کرده‌اند. او می‌گوید: «ما دو نوع مرکز درمانی داریم که اجباری و غیراجباری است. ما در حوزه مراکز داوطلبانه فعالیت می‌کنیم. طبق بخشنامه بهزیستی تهران، افرادی که خانواده دارند، خانواده هم پذیرای آنها بودند و 20 روز هم از درمان آنها طی شده، اعلام شده به خانواده‌ها تحویل داده شوند؛ بنابراین برای سایر افراد این خدمات ارائه خواهد شد. درحال‌حاضر دستوری برای جابه‌جایی این مددجوها که تحت مراقبت ما هستند، داده نشده است. حتی دستوری هم برای آنکه پذیرشی برای افراد جدید صورت نگیرد، نداشتیم و به کارمان ادامه خواهیم داد».
درهای مراکز برای ترخیص نباید باز باشد
بسیاری از مراکز که در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعال هستند، در چند روز گذشته با تغییراتی در روند کار مواجه شده‌اند، مددجویانی که امکان ترخیص زودتر از موعد داشتند، تحویل خانواده‌ها شده‌اند. برخی دیگر هم، به‌ویژه مراکز شبه‌خانواده مجبور به جابه‌جایی مکان نگهداری کودکان خود شدند. با این حال، حسن موسوی‌چلک، معاون سلامت سازمان بهزیستی، توضیح می‌دهد: «هم‌اکنون مراکز ما فعال هستند و تاکنون تعطیلی نداشتیم. ازاین‌رو مراکز به خدمات‌شان مانند گذشته ادامه خواهند داد. تنها کاری که انجام دادیم، این بود که به مراکز اعلام کردیم آمادگی کامل برای ارائه خدمات داشته باشند و ایمنی مکان را ارزیابی کنند. دراین‌میان با کمک مراکز و همکاران ما در استان‌ها، بازدیدهایی در حال انجام است تا تأمین اقلام غذایی و دارویی از طرف مراکز صورت گیرد. از طرفی گفته شده مکان‌های امن اطراف مراکز بررسی شود. ما مدیریت جابه‌جایی مددجوهای مراکز را برعهده مدیران استان گذاشتیم. امکان دارد مرکزی در کنار ساختمان حساسی باشد که امن نیست و احتمال حمله وجود داشته باشد، ما این اختیار را به مدیر استان‌ها دادیم تا تمهیداتی را اتخاذ کرده و دچار مشکل نشوند. ما استان‌های معین خود را هم مشخص کردیم که اگر استانی دچار مشکل شد، کدام استان می‌تواند به آنها کمک کند.
برای هر استان، چند استان دیگر را با وظایف تعیین‌شده، مشخص کردیم تا آنها بتوانند در مواقع لزوم کمک‌رسانی کنند. فعالیت مراکز ترک اعتیاد اختیاری، زیرمجموعه بهزیستی است و تعدادی از مراکز ماده 16 زیرمجموعه چند ارگان مختلف از جمله شهرداری و نیروی انتظامی یا سپاه است و در این شرایط بهزیستی دیگر مرجع صدور مجوز برای آنها نیست».
چلک درباره ویدئویی که در آن گروهی با لباس یکسان در جاده‌ای رها شده بودند و گفته شد از کمپ ترک اعتیادی بیرون آمده‌اند، توضیح می‌دهد: «مراکز افراد بی‌خانمان متعلق به شهرداری است و علت این ماجرا را من نمی‌دانم. در هر حال توصیه می‌شود در چنین شرایطی مراکز تجمعی نباشد ولی از جزئیات کار شهرداری خبر ندارم. ما در مراکز زیرمجموعه بهزیستی این کار را نکردیم. فقط در برخی مراکز اگر خانواده شرایط نگهداری داشت و فرد هم شرایط بازگشت به خانه، کامل یا موقت تحویل خانواده داده شد. نکته اینجاست که در برخی آنها درگیر سه تا چهار نفر از این افراد هستند، بنابراین بهتر است که در چنین شرایطی داخل مراکز باشند. بنابراین تا جایی که خانواده‌ها پذیرفتند این کار انجام شد و چون خودمان را متعهد به افرادی می‌دانیم که از سازمان خدمات می‌گیرند، درِ هیچ مرکزی را برای خروج آنها از حوزه توان‌بخشی و اعتیاد تا مراکز شبه‌خانواده و آسیب‌دیدگان، باز نکردیم».
نظر شما